Basic HTML Version
uskličnik
uskličnik
uskličnik
uskličnik
uskličnik ž
riječi
1
Dragoljub Todorović
Kontinuitet
srpskog
velikodržavlja
(od Načertanija 1844. do Memoranduma 1986.)
Više od 160 godina u srpskom narodu, politici,
državi i društvu u najširem smislu riječi postoji kon-
tinuitet velikodržavlja, teritorijalne ekspanzije, nacio-
nalizma, populizma, antimodernizma, antizapadnog
stava, izoliranja od svih civilizacijskih tokova, rusofil-
stva, narodnjaštva...Od Garašaninovog „Načertanija“
(preko Bosansko–hercegovačkog ustanka, Berlinskog
kongresa, ubojstva kralja Aleksandra Obrenovića,
stvaranja i djelovanja Apisove terorističke organizacije
„Ujedinjenje ili smrt“, balkanskih ratova, Sarajevskog
atentata, ubojstva Stjepana Radića i drugih hrvatskih
zastupnika u Narodnoj skupštini, “Šestojanuarske
diktature” kralja Aleksandra, djelovanja Srpskog kul-
turnog kluba i značajnih srpskih intelektualaca Slo-
bodana Jovanovića i Vase Čubrilovića, fašističkog
režima Milana Stojadinovića, potpisivanja Trojnog
pakta vlade Dragiše Cvetkovića, fašističkog Ljotićevog
i kvislinškog Nedićevog te nacionalističkog Dražinog
pokreta, Moljevićevog projekta Velike Srbije, četničkog
kongresa u selu Ba, četničkog etničkog čišćenja mus-
limana u dolini Lima i Drine, zatim informbiroovskog
opredjeljenja za Staljina znatnog dijela srpske popu-
lacije 1948. godine, Rankovićeveudbaške i unitarističke
strahovlade, Dobrice Ćosića, SANU-a i Memoranduma
1986. godine, Osme sjednice, Slobodana Miloševića,
Mitinga istine, ratova protiv Slovenije, Hrvatske, BiH i
Albanaca na Kosovu te na kraju protiv cijelog svijeta i
raspada Jugoslavije, koji je doveo do troipolgodišnjeg
bombardiranja Sarajeva, smrti 200.000 ljudi, genocida
u Srebrenici, državnog terora na Kosovu i na kraju do
ubojstva premijera Zorana Đinđića 2003. godine) traje
taj krvavi kontinuitet.
Prvi značajni državni akt o obnovi srpske sred-
njovjekovne države i formiranja Velike Srbije, koja bi
obuhvaćala sve teritorije na kojima žive Srbi, bio je
Načertanije – Program spoljašnje i nacionalne politike Srbi-
je na koncu 1844.,
a sastavio ga je Ilija Garašanin 1844.
godine. Kada je pisao taj programski spis, Garašanin je
bio ministar unutranjih poslova tadašnjeg “ustavobra-
niteljskog režima”. To ministarstvo bilo je nadležno za
policiju, vojsku, privredu, zdravstvo i saobraćaj, dakle za
najvažnija područja života i funkcioniranja države. Kao
takav Garašanin je bio najistaknutija i najuglednija figura
“ustavobraniteljskog režima” u Srbiji.
Tumačeći „Načertanije“ srpski povjesničar nacio-
nalne provinijencije, istaknuti član Srpske akademije nau-
ka i umetnosti (SANU) Vasilije Krestić 2003. godine piše:
„Kako je reč o srpskom nacionalnom programu
Načertanije je vodilo računao širenju i jačanju srpske države.
Tu državu ono je temeljilo na istorijskom pravu, na srpskoj
srednjovekovnoj državnosti, na Dušanovom carstvu...Pored
istorijskog prava kao temelja za izgradnju srpske države,
Načertanije
je Srbima davalo prednost u rukovođenju
nacionalno oslobodilačkim akcijama zbog toga što su oni
prvi među Slovenima u Turskoj sopstvenim snagama kren-
uli u borbu za slobodu. U svakom slučaju po
Načertaniju
,
Srbima predostoji velika budućnost čega je svesna čitava
Evropa. Zbog toga Srbija i Srbi ne mogu i ne treba da misle
samo na Kneževinu kakva je ona bila 1844. U toj Kneževini
oni moraju da vide klicu budućeg srpskog carstva, državu
koja će Evropi biti garancija da će jaka i nezavisna moći
da opstane pod pritiscima Austrije i Rusije. Po
Načertaniju
Srbija ima veliku budućnost i zbog geopolitičkog položaja,
površine zemljišta koje zauzima, prirodnog bogatstva, bor-
benog duha i jakog nacionalnog osećanja.“